Kendini tanıma, insanın psikolojik ve fiziksel açıdan kendinde olanları bilmesi, kendinde olanların farkında olması ve bunları doğru değerlendirmesi ile ilgilidir. Bir insanın fiziksel özelliklerini, duygularını, düşüncelerini, istek ve gereksinimlerini, güçlü ve zayıf yönlerini, amaç ve değerlerini, yeteneklerini ve becerilerini tanıması ve bunların farkında olmasını ifade eder. Kendisini iyi tanıyan bir insan yaşayacakları karşısında neler hissedeceğini, neler düşüneceğini ve nasıl davranacağını öngörebilir.

Pamuk ekilebilecek bir tarlaya arpa ekerseniz verim alamazsınız. Güneş de size yardım edemeyecektir.

İnsanı diğer canlılardan ayıran, onlara üstün kılan ve sorumlu bir varlık haline getiren de
zaten  "kendilik bilinci" mizden başkası değildir. Bu yüzden olsa gerek ki, ünlü ozanımız Yunus Emre:

İlim ilim bilmektir.

İlim kendini bilmektir.

Sen kendin bilmez ise

Bu nice okumaktır.

demiştir. Buna göre bütün bildiklerimiz sonuçta bizi kendimize daha çok yaklaştırmalı,
olgun ve iyi bir insan olmamamıza yardımcı olmalıdır.

Kendini keşiften sonrası çok kolay. Zira kendini keşfeden kişi maksadını belirler;
olmak istediklerini hayal eder bir bir. Sonra bu doğrultuda ter döker, didinir.
Yılgınlık yaşamaz mı hiç? Elbette yaşar; fakat onu yeniden ayağa kaldıracak,
yeniden motive edecek dürtüler hazırdır: hayalleri!

Kendini bilmeyen ise hayatın baharında tanışır mağlubiyetle! Liseyi bile zoraki bitirebilir.
Üniversiteyi kazanması mucizedir adeta. Fakat bu mucize bile "yeni bir hayat"a kanatlandırmaz onu. Çünkü hayalleri yoktur onun ya da hayal kurmasına yardımcı olacak istek ve amacı. 

Bir şeyi değerlendirmek, ondan istifade etmek, onu düzene sokmak önce onu tanımakla mümkün.
Üniversite sınavına hazırlanıyorsan eğer, önce hangi noktada olduğunu tespit etmelisin; deneme sınavlarıyla yoklamalısın kendini.
Bildiklerinin ve bilmediklerinin çetelesini çıkarıp çalışmalarını ona göre yönlendirmelisin. Yani ölçme-değerlendirme yapmalı ve işte ondan sonra çalışmalısın sıkı sıkı.

Tanımıyorsan şekil veremezsin kendine. Hayata dair tavsiye isteyenlere cevap ise çok basit: Önce kendini tanı, maksadını belirle;
sonra o doğrultuda çalış. Bu tavsiyenin ilk kısmı için de "okumak" gerek, kitaba eğilmek, emek sarf etmek, düşünmek gerek.
Evet, kendini keşfetmek, ne olduğunu, ne olmadığını, neye gücünün yetebileceğini ve neye yetmeyeceğini bilebilmek ancak bu yolla mümkün.   

• Hayatımın anlamı ve amacı nedir?
• Var oluşumun bir sebebi var mı?
• Niçin yaşıyorum?
• Hayatımda hangi kararları almış olsaydım şimdi arzu ettiğim yerde olurdum?
• Şu an bulunduğum konum istediğim bir konum mu?
• Hayatımı ben mi yönetiyorum?
• Ruhsal yapımı kontrol edebiliyor muyum?
• Diğer insanlara göre daha iyi yaptığım şeyler var mı?
• Davranışlarım mantıklı mı yoksa duygulu mu?
• Yardımsever ve cömert miyim yoksa çıkarcı mıyım?
• Olgunluk derecem tepkilerimi kontrol edecek ve yönlendirecek kadar yüksek mi?
• Düşünce sistemim soyut mu yoksa pratik mi?
• Huzur kavramından ne anlıyorum?
• Huzurun kaynağı ne?